FUNDACJA PRZESTRZENIE DZIEDZICTWA
Skontaktuj się z nami:
Fundacja Przestrzenie Dziedzictwa
e-mail: fundacjapd[at]protonmail.com
tel. +48 12 00000000
Copyright by FUNDACJA PRZESTRZENIE DZIEDZICTWA 2019-2020 – All rights reserved
Wirtualna wystawa:
Dziedzictwo kulturowe kościoła św. Jana Chrzciciela w Orawce
Część V. Święta, nabożeństwa, obrzędy
Tytuł wystawy online: Dziedzictwo kulturowe kościoła św. Jana Chrzciciela w Orawce
Teksty do wystawy: Lucyna Borczuch, Ewa Kocój, Łukasz Kocój
Projekt graficzny: Łukasz Kocój
Fotografie: Łukasz Kocój, Ewa Kocój.
Scenariusz wystawy: Ewa Kocój, Łukasz Kocój
W przypadku wykorzystania ilustracji będących w domenie publicznej podano źródło pobrania ilustracji.
Utwór dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - na tych samych warunkach 3.0 Polska (BY-SA)
Copyright by Fundacja Przestrzenie Dziedzictwa. Kraków 2020, All rights reserved
Ekspozycja została udostępniona publiczności w 2020 roku
Twórcy wystawy pragną serdecznie podziękować proboszczowi parafii w Orawce księdzu Adamowi Gabrysiowi za udostępnienie świątyni i dobrą współpracę. Polecamy stronę internetową parafii z wieloma ciekawymi informacjami: https://parafiaorawka.pl/
Wszystkim zainteresowanym polecamy stronę poświęconą kościołowi w Orawce: http://orawka-kosciol.pl
Partner Projektu: Orawska Biblioteka Publiczna
Patronat medialny: Radio Kraków
Dofinansowano ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach projektu ,,Kultura - Interwencje 2020"
69. Zachowała się bogata tradycja związana z obchodzeniem Wielkiego Postu, którego jednym z niezwykłych elementów, są zasłony postne, zwane też w tradycji chrześcijańskiej zasłonami wielkopostnymi, zasłonami głodowymi, kurtynami, oponami, zavesami lub epitafiami. Zwyczaj ich wieszania wywodzi się z tradycji żydowskiej i bizantyńskiej. Po podziale Kościoła chrześcijańskiego tradycja ta utrzymała się w obu kościołach – greckim i łacińskim, gdzie jest używana w niektórych świątyniach do dziś podczas różnych świąt roku liturgicznego. Zasłony służyły przede wszystkim upamiętnieniu danego święta i były symbolem współuczestnictwa wiernych w wydarzeniu, które przedstawiały. Wiele z nich dotyczyło męki, ukrzyżowania i zmartwychwstania Chrystusa, ale znane są też zasłony przedstawiające inne ważne święta i postaci z historii Zbawienia - Matkę Bożą lub świętych, m.in. zasłony Zwiastowania Bogurodzicy, Zaśnięcia Bogurodzicy, Narodzenia Pańskiego, Zstąpienia Chrystusa do otchłani, Wniebowstąpienia Pańskiego, Przemienienia Pańskiego. Na terenie Europy Środkowo-Wschodniej zwyczaj ten nasilił się od XV wieku, w związku ze sprowadzaniem tego typu tkanin z Bizancjum i Palestyny w dobie krucjat. (Zdjęcie: Fragment kurtyny Mater Dolorosa).
82. Święta religijne oraz świątynia towarzyszy przez całe życie mieszkańcom Orawki, tutaj chrzczą swoje dzieci, idą do pierwszej komunii, zawierają śluby, a na cmentarzu wokół kościoła chowają swoich najbliższych. Aktywnie przygotowują kościół do różnych świąt. Bardzo silna jest w związku z tym identyfikacja z tym miejscem, a szczególne znaczenie dla społeczności mają osoby duchowne, które z dużym oddaniem pełnią posługę wiernym i sprawnie administrują świątynią i przestrzenią wokół niej. Obecnie jest to proboszcz parafii – ks. Adam Gabryś oraz trzy siostry z zakonu Zgromadzenia Córek Matki Bożej Bolesnej, zwanego Serafitkami – są to: s. Margaretta, s. Eucharia i s. Judyta, które pomagają we wszystkich pracach w kościele parafialnym oraz zajmują się nadzorem na pracami prowadzonymi przez wiernych. Niezwykle żywe i różnorodne obrzędy, zwyczaje, rytuały i nabożeństwa sprawiają, że kościół jest nie tylko ważnym zabytkiem, ale wciąż żywym obrazem bogatej kultury i tradycji religijnej, stanowiącej fragment zachowanego dziedzictwa kulturowego kościoła w Orawce. Kościół pełni też ważną funkcję turystyczną, przy okazji jego zwiedzania pojawia się tu wielu turystów po raz pierwszy odwiedzających Orawę. (Zdjęcie: Proboszcz, ksiądz Adam Gabryś odprawia nabożeństwo przy ołtarzu przygotowanym przez wiernych, uroczystość Bożego Ciała.)
81. W listopadzie obchodzone jest święto Wszystkich Świętych, zwane w Orawce Śyćkie Świynta, Se Świynta, oraz w kolejny dzień zwany Zadusznym. W tych dniach Orawczanie udają się na groby bliskich, znajdujące się na cmentarzu okalającym kościół. W dawnych czasach wierzono, że w ten dzień przybywają dusze zmarłych na miejsca swojego pochówku, uczestnicząc w mszy świętej odprawianej przez zmarłego księdza. W domach zostawiano dla zmarłych dusz pożywienie – chleb, sól i wodę, aby przybyłe w tę noc mogły się pożywić. Obecnie wierzenia te już prawie całkowicie zanikły. Mieszkańcy przybywają na groby zmarłych zwyczajowo przed lub po nabożeństwie w kościele. Przyozdabiają je wieńcami z choin i kwiatów – żywych lub częściej sztucznych z materiału umieszczają również żywe kwiaty doniczkowe. Przynoszą znicze, dbając aby przez całe dni świąteczne nie zabrakło światła na grobach. Święta te są okazją do spotkań bliskich przy grobach – gromadzą się tu zazwyczaj wszyscy członkowie rodziny, nawet ci, którzy na co dzień wyjechali z Orawki i zamieszkują w innych miejscowościach Polski lub za granicą. W Orawce obserwujemy coraz więcej grobów rodzinnych. Zmarli grzebani są na miejscu, gdzie od lat spoczywali dziadkowie lub rodzice. Wcześniej pochowanych upamiętnia się przez podanie ich danych na nagrobku. Odnawia się zniszczone tablice, ale bywa, że obecna pisownia nazwiska jest inna, niż kiedyś.
80. 15 września odbywa się drugi z odpustów dorocznych w Orawce – jest to święto Matki Bożej Bolesnej, zwane też świętem Matki Bożej Siedmiobolesnej. Nawiązuje ono do szerzącego się od czasów późnego średniowiecza kultu Matki Bożej współcierpiącej z Chrystusem, co znalazło wyraz w powstawaniu modlitw, ikonografii i wezwań świątyń poświęconych tej idei kultu. Do dalszego rozwoju tego święta przyczynił się papież Benedykt XVIII, który w 1727 r. ustanowił Święto Siedmiu Boleści Najświętszej Maryi Panny. Od XVIII wieku na terenie Węgier, Słowacji i Polski powstało wiele ośrodków kultu tego wizerunku Matki Bożej, promieniujących w społecznościach lokalnych różnych regionów. Do siedmiu boleści Matki Bożej zalicza się: proroctwo Symeona, ucieczkę do Egiptu, zgubienie Jezusa, spotkanie na Drodze Krzyżowej, ukrzyżowanie i śmierć Jezusa, zdjęcie z krzyża i złożenie do grobu. Na przełomie XIX i XX w. Matka Bożej Siedmiobolesna uznana została za patronkę Orawy, gdzie przypisuje się właściwości uzdrawiające z wszelkich chorób i cierpień. W Orawce święto to jest obchodzone bardzo uroczyście – w ten dzień odbywa się procesja wokół kościoła i wynoszony jest Najświętszy Sakrament. Mieszkańcy Orawki wierzą, że zwyczaj ten wykonany na święto Matki Bożej Bolesnej ,,odczynia zły czas”, który nastał w ich życiu i sprowadza zdrowie, szczęście, pomyślność i nowe siły.
79. Piętnastego sierpnia mieszkańcy Orawy obchodzą wielkie święto cyklu letniego – Wniebowzięcia Matki Bożej, zwane w tradycji ludowej świętem Matki Bożej Zielnej. W wigilię tego święta mieszkańcy udają się na okoliczne łąki i zbierają zioła i polne kwiaty, z których wykonują duże bukiety, święcone przez duchownego następnego dnia podczas liturgii w świątyni. W bukietach do dziś znajdują się przede wszystkim rośliny lecznicze, m.in. babka lancetowata, barwinek, bławatki, dziurawiec, mak, szałwia, mięta, szczaw. Mieszkańcy Orawki dodają do nich również gałęzie drzew i kwiatów (modrzew, jodła, jabłoń, jarzębina, aronia), kłosy zbóż, a nawet kwiaty rosnące w ich przydomowych ogródkach. Istnieje zwyczaj, że po poświęceniu w kościele gospodarze domów wieszają je w różnych przestrzeniach - nad drzwiami domów, za sosręb (główną belkę w stropie drewnianym w domu), na drzwiach pomieszczeń gospodarczych czy płotach prowadzących do gospodarstw. Do dziś istnieje przekonanie, że rośliny te chronią domostwa od złego - pożaru, uderzeń pioruna czy też jego mieszkańców od chorób. Bogato ozdabiają kwiatami również groby swoich najbliższych. Miesiące letnie to również okres wzmożonego ruchu turystycznego w kościele, który według większości opinii mieszkańców stanowi najważniejszy i najbardziej atrakcyjny zabytek polskiej Orawy. Turyści przybywają nie tylko z Polski ale również innych krajów, głównie Węgier i Słowacji, ale również USA dokąd wyemigrowało wielu Orawian.
78. 24 czerwca odbywa się odpust w Orawce – jest to odpust św. Jana Chrzciciela, zwany także odpustem pasterskim lub wielkim kiermesem. W nazwie tej kryje się odwołanie do starej tradycji związanej z tradycyjną profesją mieszkańców Orawki, jaką było pasterstwo. Św. Jan był otoczony szczególnym kultem przez pasterzy, bowiem jego święto w kalendarzu liturgicznym rozpoczynało nowy etap w pracy – od tego momentu pasterze pracowali już na siebie (do tego dnia – na spłatę zaciągniętych na sezon zobowiązań). W dzień święta pasterze przygotowywali specjalne koliby w pobliżu kościoła i zapraszali na wspólny poczęstunek mieszkańców Orawki. Często spotkaniom przygrywała muzyka. Dawniej w Orawce uważano, że w noc poprzedzającą dzień św. Jana w szczególny sposób objawia swą moc działanie sił nadprzyrodzonych. Wierzono, że zioła zebrane w tym czasie uchronią ludzi przed złymi siłami i sprowadzą na nich zdrowie. Obecnie w dniu tego święta odbywa się uroczysta msza święta, po której odbywa się procesja (na zdjęciu) wokół świątyni. Miejscowa kapela gra na instrumentach muzycznych i śpiewa pieśni, w tym starą przekazywaną z pokolenia na pokolenie pieśń o Janie Chrzcicielu oraz drugą - o Matce Boże Bolesnej. Na placu parkingowym pojawiają się kramy odpustowe.
77. Zwyczajem mieszkańców Orawki jest procesja z udziałem feretronów (z łac. feretrum – nosze), czyli przenośnych ołtarzyków, figur lub obrazów, które umieszcza się na specjalnym podłożu. Feretrony niesione w procesji Bożego Ciała w Orawce to zazwyczaj 4 figury i jeden obraz (na zdjęciu), przenoszone na ramionach górali. Zwyczajowo czynią to grupy mieszkańców o określonym statusie społecznym lub wykonujące różne zawody. Są wśród nich trzy grupy młodych, niezamężnych dziewcząt, jedna grupa kobiet i jedna – mężczyzn. Jako pierwsza idzie grupa młodych dziewcząt z figurą Dzieciątka Jezus niosącego błękitna kulę i błogosławiącego świat, ubranego w białą długą szatę i czerwoną pelerynę. Figura ozdabiana jest kwiatami, często różnokolorowymi liliami. Za nimi idzie druga grupa młodszych dziewcząt niosących obraz Matki Bożej Częstochowskiej, darowany mieszkańcom Orawki w 1965 roku przez prymasa ks. Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Kobiety niosą figurę Matki Bożej Oranty ze złożonymi dłońmi, w białej szacie i błękitnym maforionie okrywającym Jej głowę i tułów oraz figurę Matki Bożej Fatimskiej. Grupa mężczyzn trzyma figurę Serca Pana Jezusa. Dziewczęta komunijne niosą poduszki haftowane, ozdabiane kolorowymi kwiatami, z wizerunkami świętych postaci, m.in. papieża Jana Pawła II, Matki Bożej. W procesji biorą również udział chorągwie i sztandary, które niesione są przez Ochotniczą Straż Pożarną w galowcyh mundurach i ministrantów w białych komżach, a małe dzieci sypią na procesji kwiaty.
76. W każdym roku w Orawce mieszkańcy obchodzą również uroczystość Bożego Ciała. W liturgicznym kalendarzu ma ono charakter ruchomy i obchodzone jest zawsze w czwartek po oktawie święta Zesłania Ducha Świętego. Tradycyjnie w ten dzień mieszkańcy Orawki spotykają się na liturgii w Kościele, a następnie odbywa się procesja (na zdjęciu) do czterech ołtarzy, które rozmieszczone są w czterech miejscach położonych w przysiółkach na granicy wsi lub też w granicach kościoła, od strony jej przysiółków, które zmieniają się w każdym roku. Ołtarze są własnością wszystkich mieszkańców przysiółków i zwyczajowo w ciągu roku przechowuje się je w domu wybranego mieszkańca, którzy zgodził się udostępnić na ten cel pomieszczenie. Ołtarze wykonane są z drewna, na niektórych z nich znajdują się reliefy lub mieszkańcy zawieszają na nich przenośne obrazy z wyobrażeniem świętych postaci, m.in. oblicza Chrystusa i Matki Bożej. Podczas Bożego Ciała ołtarze są dodatkowo ozdabiane kwiatami, dawniej polnymi, obecnie dostarczanymi z przydomowych ogrodów lub zakupionymi w kwiaciarniach.
75. Pięćdziesiąt dni po Wielkanocy mieszkańcy Orawki obchodzą święto Zesłania Ducha Świętego, upamiętniające zstąpienie Ducha Świętego na zebranych w wieczerniku apostołów, którzy otrzymali wówczas dary duchowe – charyzmaty. W Orawce nazywa się go Świontkami i ma ono charakter uroczysty – mieszkańcy wioski zbierają się wówczas w świątyni na liturgii (na zdjęciu), a wielu z nich przychodzi w strojach ludowych. Wieczorem w tym dniu rozpala się ogniska na okolicznych wzgórzach, zwyczajowo robi się to obecnie pod krzyżem górującym nad wsią. Dawniej zwyczaj ten nazywano ,,paleniem ducha” i wierzono, że dym z ognisk zapobiega gradom, a popiół i węgle z ognisk rozrzucone na polach zapewniają dobry urodzaj. Obecnie ogniska mają charakter religijny – są symbolicznym przyjęciem darów Ducha Świętego i biesiadny - odbywają się tu śpiewy, rozmowy, a niektórzy mieszkańcy grają również na instrumentach muzycznych.
74. Maj to w świadomości mieszkańców Orawki miesiąc kwitnienia, kiedy przyroda budzi się do życia po długich zimowych miesiącach, a modlitwy skierowane do Matki Bożej mają przyczynić się do jej pobudzenia. Symbolikę tę podtrzymują również odbywające się w Orawce w połowie maja modlitwy o dobry urodzaj. Podczas tzw. ,,dni krzyżowych” (12-14 maja), ksiądz odprawia mszę w kościele, a następnie przybywa do poszczególnych figur wystawionych na polach przysiółków i wraz z mieszkańcami odmumawia tu specjalne modlitwy o urodzaj, dobre plony i oddalenie szkodników z pól uprawnych. Modlitwy te odmawia się m.in.: na Zawodziu - przy figurze św. Jana Nepomucena; przy Krzyżu na wzgórzu, na Roli Góra i na Studzionkach przy kapliczce Matki Bożej, której wnętrze widoczne jest na zdjęciu.
73. Od maja aż do początku października, oprócz licznych modlitw w świątyni, rozpoczyna się okres regularnego wychodzenia z nabożeństwami na zewnątrz świątyni, w uroczystych procesjach, modlitwach przy tworzonych tymczasowych ołtarzach oraz nabożeństwach i modlitwach grupowych przy kapliczkach, znajdujących się na poszczególnych przysiółkach. Centralnym miejscem wszystkich tych tradycyjnych obchodów jest kościół w Orawce. Od maja do października 13. dnia miesiąca odbywają się nabożeństwa fatimskie (gdzie przed figurą idzie troje "dzieci fatimskich"), w październiku nabożeństwo różańcowe Ważny w społeczności lokalnej jest udział w nabożeństwach majowych, zwanych tradycyjnie majówkami. Są to modlitwy skierowane do Matki Bożej, które przez cały miesiąc odmawia się zarówno w świątyniach, jak i przy przydrożnych krzyżach, figurach i kapliczkach. W tym czasie odmawia się lub odśpiewuje Litanię Loretańską skierowaną do Matki Bożej, podczas której wymieniane są liczne cnoty Matki Boskiej i prosi o Jej wstawiennictwo w intencji modlących się. Odśpiewuje się też XIX-wieczną pieśń Chwalcie łąki umajone, która łączy treści maryjne i przyrodnicze – jest wezwaniem do zwycięstwa życia nad śmiercią związaną z zimową martwotą. (Zdjęcie: Kapliczka św. Jana Nepomucena w Zawodziu)
72. Wielki post to okres przygotowania do najważniejszego święta w roku liturgicznym, czyli Wielkanocy. W tym czasie odbywają się nabożeństwa Drogi Krzyżowej i Gorzkich Żali, wspominające mękę Chrystusa i opłakującej go Matki Bożej. Są przypomnieniem ofiary Chrystusa i wezwaniem do pokuty i przemiany swojego życia. To czas nawrócenia, modlitwy i przebaczenie bliźnim. Mieszkańcy Orawki przestrzegają również postu – wielu z nich powstrzymuje się w tym czasie od jedzenia mięsa czy słodyczy; część stroni od alkoholu. W Wielkim Tygodniu odbywa się zwyczajowe sprzątanie kościoła przed niedzielą Zmartwychwstania Pańskiego – głównie przez kobiety, ale często w czynnościach tych uczestniczą też mężczyźni i młodzież. W wyznaczonym czasie przybywają oni do świątyni z każdego przysiółka Orawki i pod nadzorem siostry opiekującej się kościołem wykonują wszystkie potrzebne prace – sprzątają kościół i jego otoczenie, trzepią dywany, zamiatają, plewią chwasty i ścinają trawę. W Wielką Sobotę odbywa się święcenie pokarmów – w wiklinowych koszykach mieszkańców Orawki znajdują się obowiązkowo: chleb, wędlina, jajka (malowane), sól, baranek, ciasta, przeznaczone na śniadanie wielkanocne. (Zdjęcie: Zasłona ,,Lamentująca Maria Magdalena").
71. Najstarsza i największa zasłona przedstawia scenę Zdjęcie Chrystusa z Krzyża i jego Opłakiwanie (widoczna na zdjęciu) - jest datowana na XVII w. Towarzyszą jej przedstawienia symboli arma passionis - Narzędzi Pasji, czyli przedmiotów jakie wykorzystane zostały do męki i śmierci Jezusa. Nazywa się je też niekiedy arma Christi, co oznacza insygnia bożej mocy Chrystusa, dzięki którym pokonał On śmierć i szatana. Wśród pozostałych zasłon znajduje się również druga zasłona przedstawiająca sceny z męczeństwa Jezusa – jest to zasłona „Biczowania Chrystusa”, datowana na początek XIX w., na której widzimy postacie dwóch żołnierzy rzymskich otaczających Jezusa i wymierzających mu ciosy. W kościele w Orawce zachowały się także zasłony prezentujące dwie inne postacie związane z ukrzyżowaniem i zbawieniem: Mater Dolorosa, zwana też Matką Bożą Bolesną lub Matką Bożą Siedmiobolesną, datowana na początek XIX w., która uznawana była za patronkę trzech krajów – Węgier, Słowacji i Polski i jest również drugą patronką Kościoła św. Jana Chrzciciela oraz „Lamentująca Maria Magdalena” ”, również z początku XIX w., której wyobrażenie na tkaninie pokrywa się z malowidłem umieszczonym na ścianie wschodniej świątyni, tuż za ołtarzem.
70. W Orawce zachowały się 4 zasłony postne – są to lniane płótna malowane temperą, pochodzące z wieków XVII-XIX. Mają różne wymiary i prostokątne kształty, na których namalowano przedstawienia ikonograficzne wraz z symbolami odnoszącymi się do męki Jezusa oraz scen z życia Matki Bożej i świętych. W kościele w Orawce zawieszanie zasłon postnych odbywało się od wieków w okresie od piątej niedzieli Wielkiego Postu i trwało do Wielkiej Soboty, a w ostatnim czasie - od wigilii piątej niedzieli do Niedzieli Palmowej. Zasłony te przypominały wydarzenia śmierci i zmartwychwstania Chrystusa, a wierni przybywali do świątyni, aby symbolicznie współuczestniczyć w tym wydarzeniu i upamiętnić jego cierpienie i śmierć, prowadzące do zbawienia ludzkości. Zasłony wpisywały się w rodzaj ludowej religijności, swoistą biblię pauperum, stając się przestrzenią rozpamiętywania tych wydarzeń ,,tu i teraz”. (Zdjęcie: Fragment zasłony ,,Biczowanie Chrystusa" )
68. Rok liturgiczny rozpoczyna się w Orawce, podobnie jak w innych parafiach katolickich, wraz z Adwentem w końcu listopada. W tym czasie mieszkańcy Orawki przygotowują lampiony i uczestniczą w roratach. Od tego momentu rozpoczynają także odliczanie dni do świąt Bożego Narodzenia, które uznawane są za jedne z najważniejszych świąt w kalendarzu liturgicznym. W połowie grudnia rozpoczynają sprzątanie domów i przystrajanie ich na święta; te same prace wykonują również w kościele. W każdym roku kościół ubierany jest żywymi choinkami, ozdobami i światełkami, które dostarczają mieszkańcy wioski. Sprawia to, że wnętrze malowanej świątyni nabiera niezwykłego, ciepłego, ,,rodzinnego” klimatu. W kościele ustawia się także szopkę przed ołtarzem NMP. Są to współczesne figurki Świętej Rodziny, Trzech Króli, pastuszków i zwierząt, umieszczone w zbitej z desek prostej szopie, składającej się z trzech ścian i dachu (na zdjęciu). Wspomnieć należy, że w kościele zachowały się niezwykłe cenne jasełka z przełomu XVIII/XIX w. Są to akwarelowe obrazki naklejone na deseczki, ustawiane jeszcze 100 lat temu na tle rozległej panoramy Betlejem lub Jerozolimy, z wyobrażeniami pasterzy w strojach góralskich/orawskich.
67. Uroczysty strój mężczyzn to biała haftowana koszula, na którą nakładana jest kamizelka (pruclik, prucnik) lub serdak z ozdobnymi guzikami (gombikami), zazwyczaj w kolorze czarnym. Noszą również portki wykonane z białego sukna (tzw. wałaskiego) z czarnymi lampasami, rozcinane u dołu i zakończone czerwonymi pomponikami, posiadającymi znaczenie magiczne (strzegą noszącego od złych sił). Portki ozdobione są pętlowymi parzenicami orawskimi, wykonanymi z czarnych tasiemek lub haftowanymi czarną wełną. Spodnie przepasane są czarnymi lub brązowymi skórzanymi pasami góralskimi, zwanymi trzosami lub opaskami, nabijanymi nierzadko ćwiekami i zapinanymi na żelazne klamry. Niektórzy mężczyźni w Orawce używają również tradycyjnych guni – wierzchniego okrycia wykonanego z grubego brązowego sukna, zapinanych na jeden guz i łańcuszek, ozdobionych przy szyi i przy brzegach przodów bogatym haftem w kolorze czerwonym, zielonym i niebieskim. Na znak szacunku, ubierają go wybrani mężczyźni noszący baldachim nad monstrancją w czasie procesji (na zdjęciu).
65. Kościół św. Jana Chrzciciela pełni w społeczności lokalnej miejsce wyjątkowe - mieszkańcy wioski traktują go jako najcenniejszą przestrzeń i są dumni, że jest nim jeden z najważniejszych zabytków Orawy. Stanowi miejsce szczególnej obecności sacrum, gdzie pod osłoną symboli umieszczono najważniejsze treści teologii chrześcijańskiej oraz ,,wspólną” przestrzeń spotkań dla społeczności zamieszkującej na co dzień w różnych przysiółkach. Cały rok obrzędowy wspólnoty jest silnie związany ze świątynią – tu rozpoczynają obchody najważniejszych świąt kalendarza religijnego i obrzędów związanych z życiem rodzinnym. Każde ze świąt to jakby symboliczne odnowienia starego i nowego czasu oraz swoisty rytuał przejścia do nowego okresu życia. Święta wiążą się również ze specjalnym przygotowaniem świątyni – wokół jej przestrzeni oraz w jej wnętrzu tworzy się swoistą hierotopię – „ozdobienie świętej przestrzeni”, która zbudowana jest z wielu elementów i religijnych „gadżetów”: małej architektury, światła, obrazu, barw, roślin (kwiatów, ziół), świec i ich blasku, śpiewu, rytuałów i praktyk kultowych charakterystycznych dla mieszkańców Orawki. (Zdjęcie: Odpust na św. Jana Chrzciciela - wnętrze kościoła w czasie nabożeństwa)
FUNDACJA PRZESTRZENIE DZIEDZICTWA
66. Sakralność czasu i przestrzeni świątyni wielu mieszkańców wioski podkreśla do dziś specjalnym strojem, który ubierany jest przez mężczyzn i kobiety tylko podczas najważniejszych nabożeństw (min. Boże Narodzenie, Wielkanoc, Boże Ciało, Wniebowzięcia NMP oraz odpusty). Przez mieszkańców Orawki nazywany jest on strojem ludowym, własnym, orawskim, świątecznym czy paradnym. Jest on zbliżony pod względem kroju i barwy do strojów regionów sąsiadujących z Orawą i zamieszkujących w nich grup góralskich. W przypadku kobiet są to białe haftowane bluzki (letace), na które nakładane są gorsety (prucniki). Spódnice (suknie), występują w dwóch rodzajach – kolorowe kwieciste, szerokie i bogato marszczone (tzw. tybetowe) lub gładkie kolorowe, zazwyczaj czerwone lub pomarańczowe, niekiedy ozdobione czarnym lampasem u dołu lub też zakończone białymi haftowanymi spodnikami, podłużnikami lub szczotkami u dołu. Czasami spódnice są ozdobione naszytymi tasiemkami (kilka rzędów) u dołu. Do tego stroju kobiety noszą zazwyczaj brązowe lub czarne kierpce wiązane rzemieniami do góry, baleriny lub eleganckie czółenka. Czasem narzucają chusty lub szale (łoktusy), a na szyi noszą czerwone korale. (Zdjęcie: Wierni modlący się na uroczystości Bożego Ciała)