8. Maria Duda, b.d., n: Maria Duda U: Pomnik betonowy, brązowy z oryginalnym wykończeniem, inskrypcje na białej mozaice, relief Matki Bożej polichromia, brak datowania. [Cz. A, Rz. 2 od AB, g. 1 od ogr. zach.]
8. Św. Nepomucen, 1773, n: Anno 1773 Die 1Z 8 ... U: Figura słupowa z piaskowca polichromowana, odnowiona, nieczytelny zapis dnia i miesiąca po odnowieniu. Po drugiej stronie drogi polnej lasek w których znajduje się cmentarz epidemiczny . [Postawiona poza cmentarzem na północ, w dół, przy przedłużeniu drogi prowadzącej na cmentarz]
5. Verona Vilček, bd . n: Tu spočivá Věrona Vilček prežila let 59. Bože bud milostivý jej duši. Vďačny muž Josef Vilček tento pomnik postavil . U: Pomnik betonowy, inskrypcje na popękanej płycie granitowej, brak datowania. [Cz. A, Rz. 1 od AB g. 2 od ogr. wsch.]
6. Karolina Torwoń, 1926?, n: D O M Tu Spociwa Karolina Torwoň Zomrla 1926? ... Wdačna .... od jej deti. U: Pomnik betonowy, inskrypcje mało czytelne. [Cz. B, Rz. 4 od ogr. pn, g. 3 od ogr. wsch]
3. Paulus Vylscek , 1851? n: Paulus Vylscek 20 … 1851? (V?) Panu zesnul, Jeho truchliva manzelka (r)odzena Zahora polozila. U: Pomnik z kamiennym krucyfiksem z piaskowca, napisy mało czytelne. Wymaga pilnej renowacji. [CZ. A, Rz 2. od AB, g. 1 od ogr. wsch.]
4. (V)ilczek, nieczytelne, n:...(V)ilczek, U: Pomnik z piaskowca w złym stanie posadowiony na blokach z kamienia. [Cz. A, Rz. 1 od AB g. 3 od ogr. wsch.]
1. Fr.X Vilcsek, zm. 1896 n: Fr.X Vilcsek †2 Mar 1896. U: Pomnik z białego marmuru. [Cz. B, Rz. 2 od ogr pn., g. 1 od ogr. wsch.]
2. Ján Vilcsek, zm. 1896, n: Jan Vilcsek rod. 1823 Szept 23 zomr 1896 April 22 Vdačna mu Pamať. U: Krzyż żeliwny malowany na postumencie z piaskowca. [Cz. B, Rz. 4 od ogr. pn, g. 4 od ogr. wsch]
CMENTARZ ZIEMIAŃSKI, ZWANY TEŻ KUDZIAŃSKIM
Prawdopodobnie najstarszy istniejący cmentarz w Podwilku. Położony jest po południowej stronie rzeki Czarnej Orawy i chowano tam zmarłych pochodzących ze szlacheckich rodzin sołtysów wsi. Wyróżniają się tam groby rodzin Wilczków, założycieli osady i starej węgierskiej rodziny Devlaki pochodzącej z Banatu. Współcześnie służy on mieszkańcom roli Ziemiaństwo i Kudzia. Zidentyfikowano łącznie 22 obiektów, w tym 4 z XIX i XVII w., 5 prawdopodobnie z przełomu XIX i XX w., 2 z lat 1900-1920, 10 z okresu międzywojennego i 2 z okresu II wojny światowej. Na północny zachód przy rzece znajduje się miejsce dawnego cmentarza epidemicznego upamiętnionego XVIII wieczną kamienną kapliczką słupową zwieńczona figurą św. Nepomucena. Inwentaryzacja nie obejmuje obiektów ,które były całkowicie zmienione po wojnie, a zwłaszcza w czasach współczesnych, szczególnie współczesnych nagrobków granitowych, plastykowych, z lastryko i in. Cmentarz podzielono na części, a kierunki geograficzne ogrodzeń cmentarzy podano w przybliżeniu, tak aby łatwiej można było odnaleźć obiekty.
13. Johanna Szterczula? Brak danych. N: . Tu spočiva v Panu Johanna Szterczula? U: Figura z piaskowca, malowana na żółto, ustawiona na cokole i kamieniach, napisy słabo czytelne. Wymaga pilnej renowacji. [Cz. A, Rz. 3 od ogr. pd, g. 2 od ogr. zach]
14. Justina Linus Valkovec, zm. 1939, n: Tu spočivaju Justina i Linus Valkovec ur. 8/8 1908 ur. 8/X 1929 zo 2IX 1939 zahinuli počas nemeckej vojny . U: Pomnik betonowy. [Cz. C, Rz. 3 od CB, g. 3 od ogr. wsch.]
11. Terezia Martin Papeż, brak danych. U: Krzyż żeliwny z bogatym ornamentem u podstawy, na postumencie kamiennym. Tabliczka nowa. [Cz. D, Rz. 4 od AD, g. 9 od ogr. zach.]
12. Nagrobek w formie odlewu żeliwnego. Brak danych. U: Odlew z żeliwa, malowany, na postumencie kamiennym. [Cz. D, Rz. 5 od AD, g. 7 od ogr. zach.]
9. Brak danych. 18? N: …wasniec? …. Cor? …873? Krucyfiks na postumencie z piaskowca. [Cz. C, Rz. 1 od BC, g 2 od ogr. wsch.]
10. Maria Varzely, zm. 1901, n: Tu spočiva Maria Varzely narodena 7ho Febr. 1860 žila v panenstve do dna 9ho Januara 1901. Večne odpočivanie daj jej Pane. U: Żeliwna tabliczka z dwoma aniołami z księgami po bokach, zwieńczona krzyżem, na trzech metalowych prętach, ustawionych na płycie. [Cz. A, Rz. 2 od AD, g. 5]
7. Vendelinus Banoczy, zm. 1896, n: Banoczy Vendelinus parochus podvilkansi †6 Marti 1896 Requiescat in pace lux perpetua luceatei. U: Krzyż żeliwny z tabliczką z inskrypcjami na postumencie z piaskowca w dobrym stanie. [Cz. A Rz. 1 od AD, g. 2 od pn]
8. Ignac Oskvarek, brak danych, n: (od wschodu pomnika napis) ,,Roćni Oskvarek Ignac Na levim boku Spociva”. Krucyfiks na postumencie z piaskowca. Nieczytelny na licu. Napis cytowany znajduje się od strony wschodniej. Prawdop. z końca XIX w. [Cz. D, Rz. 3 od AD, g. 7 od ogr. zach]
5. Maria Morong, zm. 1894, n: Tu spočiva v svätom pokoji Maria Morong rod Nemcsek nar. 1821 Maja 8ho v štastnom manželstve žila 47 rokov zom. 1894 Dec. 6 ho Svetlo večne nech jej sveti. U:Krzyż żeliwny na postumencie z piaskowca. Dobrze zachowana żeliwna tabliczka z inskrypcjami [Cz. A rz. 1 od AD g 1 od ogr. pn]
6. Brak danych, 1883? . U: Krzyż z Chrystusem z piaskowca w miejscu nagrobka, grób dobrze utrzymany, prawdopodobnie XIX w. [Cz. A, Rz.5 od ogr. pd, g. 7 od ogr. zach.]
3. Ondrej Zmora, n: z tyłu 1884 . U: Nazwisko zmarłego obecnie już nieczytelne (dane za Kowalczyk i in., 2007). Stela z piaskowca, zwieńczona krucyfiksem, ustawiona na płaskich kamieniach, postument z płaskorzeźbą przedstawiającą relief św. Andrzeja, ślady polichromii, napisy nieczytelne. [Cz. A, Rz. 3 od ogr. pd, poz. 3 od AD]
4. Vilcsek Banoczy, zm. 1887, n: Kegyelet Vilcsek Banoczy Caecilianar †1887 Aug 24, U: Biały marmur? Krzyż marmurowy imitujący drewno z korą. [Cz. A, Rz. 1 od AD, g. 2 od pn]
1. Krucyfiks. N: Postavit dal Fundator Wendelin Banoczy Farar Podvilćanski RP 1879. U: Rzeźba z piaskowca, polichromowana, odnowiona. U dołu krzyża relief z wyobrażeniem Matki Bożej Bolesnej. [W środku cmentarza na skrzyżowaniu ścieżek]
2. Delinska? zm. 1887?, nieczytelne inskrypcje: 1887?. U: Figura pełnoplastyczna Matki Bożej posadowiona na postumencie, ustawionym na płycie i na płaskich kamieniach. Nosi ślady polichromii białej, niebieskiej i czerwonej/różowej. Wymaga pilnej renowacji. [Cz. A, Rz. 2 od ogr. pd, g. 2 od ogr. zach.]
CMENTARZ MAKUCHOWSKI W PODWILKU
Cmentarz Makuchowski w Podwilku, zwany jest też górnym. Najstarszym obiektem jest krzyż zasadźczy z 1879 roku ufundowany przez proboszcza. Inwentaryzacja wykazała 29 zachowanych grobów osób zmarłych do końca 1945. Cmentarz zawiera aż 8 grobów z XIX wieku oraz 10 kolejnych prawdopodobnie z przełomu XIX/XX w.. Niestety wiele z najstarszych grobów ma już nieczytelne inskrypcje. Zidentyfikowano też 3 nagrobki zmarłych do 1920 roku, 4 groby zmarłych do roku 1939, kolejnych 4 powstałych do 1945 r. Cmentarz charakteryzuje się bardzo urozmaiconą architekturą sakralną, część z nich nie powtarza się na innych nekropoliach w polskiej Orawie. Najstarszy jest krucyfiks fundatora z 1876 r. , relief św. Andrzeja na grobie 0ndreja Zmory z 1884 r., oraz piękny grób Delińskiej z 1887? r. Cmentarz wyróżnia się licznymi nagrobkami z rzeźbami z piaskowca oraz urozmaiconymi odlewami z żeliwa, 4 krzyże i jeden anioł na postumencie. Z okresu międzywojennego pochodzą ciekawe malowane groby betonowe. Wykaz skrótów znajduje się w osobnym załączniku. Inwentaryzacja nie obejmuje obiektów ,które były całkowicie zmienione po wojnie, a zwłaszcza w czasach współczesnych, szczególnie współczesnych nagrobków granitowych, plastykowych, z lastryko i in. Cmentarz podzielono na części, a kierunki geograficzne ogrodzeń cmentarzy podano w przybliżeniu, tak aby łatwiej można było odnaleźć obiekty.
5. Maria Makuch, zm. 1933, n: Tu spočiva v Panu Maria Makuch * 7 XII 1878 †5 VIII 1933 Večne odpočinutie daj jej Pane a svetlo večne nech jej sveti. U: Niezwykle bogata ornamentyka pomnika. [Cz. B, Rz. 2 od EB, g. 7 od kaplicy]
6. Jan Niedielak, zm. 1943, n: Tu spočiva Jan Niedielak nar. 1893 zm 1943 Bože oslav dušu jeho. U: Pomnik betonowy [Cz. E, Rz. 2 od kaplicy, g. 10 od ED]
3. Stefan Ferencak, zm. 1909, n: Tu spočiva v Kristu Panu Štefan Ferenčak 53 ročni †4 Dec. 1909. Najsv. Srdce Ježisa smiluj sa nad nim . U: Krzyż żeliwny na postumencie kamiennym. Na krzyżu odlew Chrystusa oraz znak solarny, poniżej odlew Matki Bożej. [Cze. E, Rz. 5 od kaplicy, g. 2 od ED]
4. Johana Sula, zm. 1931, n: Tu spočiva Johana Sula narodila sa r. 1862 zmarla r 1931 Boże bonc milošcivy Jej duše .U: Pomnik betonowy [Cz. B, Rz. 3 od EB, g. 3 od BC]
1. Varzely, zm. (1)844, n : Anyvci hu gyermeke Varzely lestoerek meghul 844 Jep. U: Stela ze słabo czytelnymi napisami węgierskimi, u góry oryginalna rzeźba czaszki, ślad po krzyżu. Najstarszy grób w Podwilku. [Cz. E, rz. 3 od kaplicy, g. 9 od ED].
2. Krucyfiks z piaskowca, 1871, n: Z dobrowolnych obet obivatelov Podvilčanskich 1871. U: Rzeźba z piaskowca, polichromowana, na postumencie relief z przedstawieniem Matki Bożej Bolesnej. [Cz. E, Rz. 4 od kaplicy, poz. 8 od ścieżki ED]
CMENTARZ DOLAŃSKI W PODWILKU
W Podwilku znajdują się trzy cmentarze parafialne. Pierwsze pochówki odbywały się wokół drewnianej świątyni stojącej na południe od dziś istniejącej, wybudowanej w IV ćwierci XVI w. przez rodzinę sołtysa Feliksa Wilczka. Kościół został przejęty w 1614 przez protestantów i ten stan utrzymał się do 1660 roku. Obecnie ten najstarszy cmentarz nie istnieje. Trudno wskazać datę założenia nowych cmentarzy, przypuszcza się, że miało to miejsce na przełomie XVIII/XIX wieku, po przepełnieniu cmentarza przykościelnego. Cmentarz Dolański zwany też dolnym, jest obecnie największym cmentarzem w Podwilku. Tradycyjnie grzebano tu osoby mieszkające w południowo-zachodniej - dolnej części wsi położonej po północnej strony rzeki Czarnej Orawy. W czasie inwentaryzacji odnaleziono tu 19 obiektów z okresu do końca 1945, w tym 2 z XIX wieku, 1 prawdopodobnie z XIX w., 1 z roku 1909 (krzyż żeliwny), 7 z okresu międzywojennego i 8 z czasów drugiej wojny światowej. Znajduje się tu jeden z najstarszych grobów na Orawie, a najstarszy datowany w Podwilku - grób z piaskowca z datą śmierci z 1844 roku i węgierską inskrypcją. Cmentarz zawiera bogatą kolekcję różnorodnych grobów betonowych z okresu międzywojennego w liczbie 8, a także dwa obiekty z piaskowca z tego samego okresu. Wykaz skrótów i objaśnień znajduje się w osobnym załączniku. Inwentaryzacja nie obejmuje obiektów które były całkowicie zmienione po wojnie, a zwłaszcza w czasach współczesnych (np. nagrobków granitowych, plastykowych, z lastryko). Cmentarz podzielono na części oraz umieszczono przybliżone kierunki geograficzne, w celu ułatwienia odnalezienia obiektów.
Cmentarze parafialne w Podwilku
FUNDACJA PRZESTRZENIE DZIEDZICTWA
Skontaktuj się z nami:
Fundacja Przestrzenie Dziedzictwa
e-mail: fundacjapd[at]protonmail.com
tel. +48 12 00000000
Copyright by FUNDACJA PRZESTRZENIE DZIEDZICTWA 2019-2020 – All rights reserved